OMI VIỆT NAM::Lễ Kính nhớ Tổ Tiên và Ông Bà Cha Mẹ Chúa Nhật Lễ Kính nhớ Tổ Tiên và Ông Bà Cha Mẹ Ngươi hãy thảo kính cha mẹ. Tin Mừng Mt 15,1-6 Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Mátthêu. Khi ấy, có mấy người Pha-ri-sêu và mấy kinh sư từ Giê-ru-sa-lem đến gặp Đức Giê-su và nói rằng: “Sao môn đệ ông vi phạm truyền thống của tiền nhân, không chịu rửa tay khi dùng bữa ?” Người trả lời : “Còn các ông, tại sao các ông dựa vào truyền thống của các ông mà vi phạm điều răn của Thiên Chúa ? Quả thế, Thiên Chúa dạy : Ngươi hãy thờ cha kính mẹ, và kẻ nào nguyền rủa cha mẹ, thì phải bị xử tử. Còn các ông, các ông lại bảo: ‘Ai nói với cha với mẹ rằng : những gì con có để giúp cha mẹ, đều là lễ phẩm dâng cho Chúa rồi, thì người ấy không phải thờ cha kính mẹ nữa’. Như thế, các ông dựa vào truyền thống của các ông mà huỷ bỏ lời Thiên Chúa.” Suy niệm: Kính nhớ Tổ Tiên và Ông Bà Cha Mẹ Lời Chúa trích lời sách Châm ngôn : " Con ơi giữ lấy lời cha, chớ quên lời mẹ, nhớ mà ghi tâm. Đèn soi trong chốn tối tăm, ấy là chính những lời răn, lệnh truyền. Nhớ cầu cho bậc tổ tiên, khắc ghi công đức một niềm tri ân"( Cn 6, 20.23 ). Dân tộc Việt Nam ta có truyền thống đạo đức rất đáng trân trọng: chữ hiếu lúc nào cũng được đặt nặng. Vì thế, việc đền ơn báo hiếu tổ tiên, ông bà, cha mẹ mang một tầm vóc rất quan trọng trong gia đình, cá nhân và từng gia tộc. Người có đạo và người không có đạo vẫn tương đồng về chữ hiếu. Đạo hiếu được người Việt Nam rất tôn trọng, nó không đi ngược lại với niềm tin Kitô giáo. ĐẠO HIẾU TRONG TRUYỀN THỐNG VIỆT NAM Người Việt Nam vốn có truyền thống đạo đức rất đáng trân trọng. Chữ hiếu lúc nào cũng được người Việt đặt ở hàng đầu. Người con hiếu thảo là người con biết nhớ đến cội nguồn của mình. Tổ tiên, ông bà, cha mẹ là những bậc sinh thành và là nguồn gốc của sự giầu sang, phú quí. Tổ tiên, ông bà, cha mẹ trải qua dòng đời có một mối giây kết hợp mật thiết và linh thiêng, huyền nhiệm. Dân tộc Việt Nam có lòng đạo sâu xa, vì thế họ diễn tả chữ hiếu bằng nhiều cách: khi ông bà, cha mẹ còn sống, họ vâng phục, phụng dưỡng, biết ơn. Khi các Ngài khuất bóng, người Việt nhớ tới các bậc sinh thành trong những ngày giỗ, ngày kỵ, ngày tết, ngày lễ lớn, những biến cố của gia đình. Theo tập tục, truyền thống, bàn thờ tổ tiên, cha mẹ luôn có đèn nhang, hoa quả đầy ắp. Con cái, cháu, chắt luôn hướng về cội nguồn và tỏ lòng biết ơn các bậc sinh thành, dưỡng dục. Người Việt Nam ta không những chỉ có gia đình, gia tộc. Lòng biết ơn đối với tiền nhân, đối với các bậc đi trước trong làng, trong xã, trong xóm luôn được thể hiện bằng sự tưởng nhớ, ghi công trên bia, trên mộ, cả những anh hùng vô danh cũng luôn được người Việt trân trọng ghi nhớ, biết ơn. Đây là nét đặc biệt trong nền văn hóa nước ta. ĐIỀU RĂN THỨ BỐN TRONG MƯỜI THẬP GIỚI CỦA ĐẠO CÔNG GIÁO Điều răn thứ bốn trong mười điều răn dạy : " Hãy thảo kính cha mẹ". Lòng tôn kính, hiếu thảo đối với cha mẹ phát xuất từ sự biết ơn đối với các bậc sinh thành, đã nuôi dưỡng, giáo dục con cái, giúp con cái lớn lên về tầm vóc, khôn ngoan và ân sủng "Hãy hết lòng tôn kính cha con, và đừng quên ơn mẹ đã mang nặng đẻ đau. Hãy luôn nhớ công ơn dưỡng dục sinh thành, công ơn ấy con lấy chi đáp đền cho cân xứng?" (Hc 7, 27-28 ). Lòng hiếu thảo được bày tỏ qua sự khôn ngoan và vâng phục chân thành " Con khôn giữ lời cha nghiêm huấn, kẻ nhạo báng chẳng nghe lời sửa dạy" ( Cn 13, 1 ). Điều răn thứ tư còn cho những người con đã trưởng thành biết trách nhiệm của họ đối với cha mẹ, về vật chất cũng như tinh thần, khi các Ngài già yếu, bệnh tật, cô đơn hay hoạn nạn. Lòng hiếu thảo sưởi ấm bầu khí gia đình " con cái là vinh quang của tuổi già" ( Cn 17, 6 )( Sách giáo lý công giáo số 2215-2219 ). Người công giáo vừa sống chữ hiếu theo truyền thống mà vẫn hài hòa trong việc giữ giới răn thứ tư của Đạo trong mười thập giới của Thiên Chúa. ĐẠO HIẾU XƯA VÀ NAY Hơn bao giờ hết chữ hiếu luôn đứng hàng đầu trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Với các tư tưởng của Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử và Phật Giáo, chữ hiếu luôn được trân trọng, bảo tồn và phát huy. Người Kitô hữu không chỉ có bổn phận phải thảo hiếu với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Nhưng theo Chúa, người tín hữu còn biết ơn biết bao vị thánh đã ra đi trước, đã làm đẹp lòng Chúa và đã được tôn vinh trên bàn thờ, trên trời. Họ là những người đã xây dựng Giáo Hội. Theo Chúa người Kitô hữu không chỉ dừng lại ở đạo hiếu đối với tổ tiên, cha mẹ, thân bằng, quyến tộc mà Đạo của Chúa trải rộng vô biên, bao la. Chúa dạy: " Hãy thương yêu nhau". Đức ái của Kitô giáo bao la, vô biên và vô giới hạn. Yêu thương, yêu người không có nghĩa dừng lại trên những người thận, trên những người yêu mình, mà yêu người vì mọi người đều mang hình ảnh Thiên Chúa, họ là anh em với ta trong tư cách họ được Chúa dựng nên. Yêu người không chỉ yêu người yêu ta mà yêu ngay chính cả kẻ thù nữa. Đó là tình yêu đích thực của Kitô giáo. Tình yêu bắt nguồn từ Thiên Chúa là tình yêu. Tình yêu hy sinh, từ bỏ để làm cho người khác được hạnh phúc: " Không có tình yêunào cao vời bằng tình yêu của người hiến mạng vì người mình yêu" ( Ga 15, 13 ). Đức thánh cha Gioan Phaolô II đã làm một cử chỉ nêu gương sự hiếu thảo khi về thăm quê hương Ba Lan vào tháng 5 năm 1987: Ngài thăm mộ song thân và cầu nguyện cho cha mẹ của Ngài nơi chính phần mộ ngoài nghĩa địa. Ngày mồng hai tết Giáo Hội dành riêng để kính nhớ Tổ Tiên- Ông Bà Cha Mẹ, xin Chúa ban cho mọi Kitô hữu biết sống hiếu thảo, xứng đáng là những người con của Đạo Tình Thương và là những người theo Chúa. "Lạy Chúa là cha rất nhân từ, Chúa dạy chúng con phải giữ lòng hiếu thảo. Hôm nay nhân dịp đầu năm mới, chúng con họp nhau để kính nhớ tổ tiên và ông bà cha mẹ. Xin Chúa trả công bội hậu cho những bậc đã sinh thành dưỡng dục chúng con, và giúp chúng con luôn sống cho phải đạo đối với các Ngài ". Lm. Giuse Nguyễn Hưng Lợi DCCT Uống Nước Nhớ Nguồn Đạo Hiếu Việt Nam dạy rằng: “Chim có tổ. Nước có nguồn Con người có tổ có tông Có cha có mẹ rồi sau có mình”. Là con cháu Lạc Hồng ai cũng cảm thấy tình cha nghĩa mẹ như núi non cao vời, như sông sâu biển rộng. Ai cũng cảm thấy bổn phận phải sống sao cho trọn chữ hiếu. Ai cũng cảm thấy cần phải sống đển đáp ân nghĩa sinh thành vì: “Công cha như núi thái sơn Nghĩa mẹ như nước trong nuồn chảy ra Một lòng thờ kính mẹ cha Cho tròn chữ hiếu mời là đạo con”. Với lòng thành kính nhớ ơn tổ tiên, người Việt Nam thường đặt bát hương trước bài vị, hay di ảnh ông bà tổ tiên. Có thể nói, bát hương là một vật linh thiêng nhất trong các gia đình Việt Nam xưa. Với gia đình nghèo người ta dùng chén ăn cơm với lưng chén gạo làm thành bát hương để rồi có thể cắm vào đó vài cây nhang tỏ lòng thành kính tổ tiên. Bát hương không nói lên lời nhưng với hành vi thắp nén hương nó gửi gắm biết bao điều yêu mến tổ tiên. Với gia đình nghèo bát hương là chiếc bát đẹp nhất trong gia đình. Thế nhưng, dù cho có nghèo đến đâu, vẫn không bao giờ oán trách tổ tiên. Và cũng chẳng bao giờ vì nghèo mà quên tổ quên tông. Khi hái được trái cây đầu mùa, người dân Việt vẫn dành dâng kính tổ tiên vì “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. Đó là những hình ảnh rất đẹp của văn hoá dân tộc Việt Nam. Nó đẹp bởi vì tấm lòng tri ân thẳm sâu của con cháu đối với tổ tiên. Nó đẹp bởi vì cho dẫu có nghèo khó vẫn giữ được sạch, dẫu rách vẫn giữ cho thơm, cho nét gia phong của gia tộc được duy trì từ đời này đến đời khác. Đó là cái đẹp mộc mạc, chân chất tựa như cuộc đời chân lấm tay bùn của cha của mẹ đã lận đận lao đao nuôi con khôn lớn nên người. Cha mẹ không mong gì nơi con, chỉ mong cho con “đói cho sạch rách cho thơm”. Gia tài cha mẹ để lại cho con không đặt trên giá trị vật chất để có thể cân đo đong đếm, mà là cái đức của người làm cha làm mẹ, sống một đời lam lũ chỉ mong để đức lại cho con. Đạo Hiếu của dân tộc Việt nam còn dạy rằng: “sống ở trên đời cần có một tấm lòng”. Tấm lòng nhân nghĩa thay cho mọi lễ vật dâng tặng mẹ cha. Không có tấm lòng nhân nghĩa thì mọi hình thức phô trương bên ngoài chỉ là giả dối và trống rỗng như cha ông ta vẫn nói: “Khi sống chẳng cho ăn - Đến khi thác xuống làm văn tế ruồi”. Hôm nay ngày Mồng Hai Tết Giáo hội mời gọi chúng ta hãy dành trọn ngày này để tỏ lòng hiếu kính với ông bà cha mẹ. Vì trong đời một người, không ai có công lao với mình bằng cha mẹ. Và càng không có ai dám hy sinh một đời vì chúng ta ngoài cha mẹ. Ơn sinh thành, công dưỡng dục của cha mẹ thật lớn lao đến nỗi việc hiếu kính tổ tiên đã trở thành đạo của cả dân tộc Việt Nam: “Tu đâu cho bằng tu nhà Thờ cha kính mẹ mới là chân tu”. Chân tu hiểu là sống đúng với lương tri con người. Không vì tình mà quên nghĩa. Không vì tiền mà vong ân. Người chân tu phải biết sống ân nghĩa với cha với mẹ. Sống tốt với gia đình. Sống đẹp lòng mẹ cha. Đó là nền tảng đạo đức để sau này tung cánh vào đời, trở thành kẻ có ích cho người, cho đời. “Tu thân tích đức, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Lòng hiếu thảo, đạo làm con ấy được Thiên Chúa quy định trong giới răn thứ tư: “Ngươi hãy thảo kính cha mẹ ngươi”. Đây là giới răn duy nhất trong 10 giới răn nhận được lời chúc phúc nếu tuân giữ một cách trọn vẹn sẽ được sống lâu trên mặt đất. “Hãy thảo kính cha mẹ ngươi thì ngươi sẽ được sống lâu trên mặt đất”. Năm “giáo dục gia đình theo giáo huấn thánh Phao-lô. Giáo hội mời gọi các gia đình sống yêu thương nhau theo lời dạy thánh Phaolo”. Hãy biết sống yêu thương nhau. Hãy biết chịu đựng lẫn nhau trong tha thứ và bao dung. Gia đình cũng cần phải có sự yêu thương và phục vụ của từng thành viên trong gia đình mới mang lại một mái ấm yên vui đầm ấm. Gia đình không có yêu thương sẽ biến ngôi nhà thành hoả ngục. Gia đình không có tinh thần phục vụ sẽ biến cuộc đời mình thành gánh nặng cho những người thân yêu trong gia đình. Bên cạnh đó, lòng yêu thương và tinh thần phục vụ sẽ dạy chúng ta phải thảo kính cha mẹ, phải dấn thân để làm sao cho gia đình chúng ta được an khang hạnh phúc. Lòng yêu thương và tinh thần phục vụ cho tròn chữ hiếu còn là cái đức chúng ta để lại cho đời và cho con cháu mai sau: “Đời trước đắp nấm, đời sau đắp mồ”. Nếu không sống đúng với đạo làm con, thì chính mình mai sau sẽ lãnh lấy hậu quả của một cuộc đời bất hiếu vong ân vì: “sóng trước đổ đâu sóng sau đổ đó”. Amen. Lm Jos Tạ Duy Tuyền Nguồn: gplongxuyen.org Ngày 25 tháng 01 Năm 2020 Gửi bài viết cho người thân / bạn Tên người gửi Email người gửi Tên người nhận Email người nhận Tiêu đề Email Gửi Bài liên quan Chúa Nhật V– Mùa Chay Chúa Nhật IV– Mùa Chay Chúa Nhật III – Mùa Chay Chúa Nhật II – Mùa Chay Chúa Nhật I – Mùa Chay năm B Chúa Nhật VI – Thường Niên Chúa Nhật IV – Thường Niên Chúa Nhật III – Thường Niên Chúa Nhật II – Thường Niên Chúa Hiển Linh